Thời điểm mở thừa kế đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền lợi và nghĩa vụ của những người thừa kế theo quy định pháp luật Việt Nam.
Hiểu rõ ý nghĩa của thời điểm này không chỉ giúp đảm bảo phân chia tài sản minh bạch, hợp pháp mà còn tránh được tranh chấp phát sinh.
Bài viết sẽ phân tích chi tiết ý nghĩa pháp lý và thực tiễn của thời điểm mở thừa kế theo Bộ luật Dân sự 2015.
Thời điểm mở thừa kế là gì?
Pháp luật nước ta từ trước đến nay luôn bảo hộ quyền thừa kế của công dân, cho phép công dân được để lại thừa kế tài sản của mình cho người khác theo di chuc hoặc theo pháp luật. Thừa kế và di sản thừa kế là vấn đề mang tính kinh tế, mang tính xã hội truyền thống nhưng cũng là vấn đề phức tạp về mặt pháp lý. Có thể nói, di sản thừa kế là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc làm phát sinh và thực hiện quan hệ dân sự về thừa kế.
Trong thực tế hiện nay các vụ kiện tranh chấp về thừa kế ngày càng gia tăng, phức tạp. Một trong những nguyên nhân dẫn đến các tranh chấp về thừa kế là việc người dân chưa xác định được đúng thời điểm mở thừa kế nghĩa là thời điểm họ có quyền đối với những di sản thừa kế họ được nhận.
Thời điểm mở thừa kế là mốc thời điểm làm phát sinh quyền cũng như nghĩa vụ của người thừa kế và những người có liên quan đến di sản thừa kế, trước thời điểm này quan hệ thừa kế chưa được phát sinh.
>>> Xem thêm: Thời điểm mở thừa kế là khi nào? Mục đích xác định
>>> Đừng chần chừ, giải pháp pháp lý tốt nhất từ luật sư đang chờ bạn – đặt lịch tư vấn ngay hôm nay!
Ý nghĩa của thời điểm mở thừa kế
Việc xác định đúng thời điểm mở thừa kế mang ý nghĩa rất quan trọng, cụ thể như sau:
– Việc xác định thời điểm mở thừa kế giúp xác định những tài sản và nghĩa vụ về tài sản của người để lại di sản khi họ chết; xác định giá trị của di sản là bao nhiêu;…. để tiến hành việc phân chia di sản cho những người có quyền thừa kế.
– Việc xác định thời điểm mở thừa kế giúp xác định được người thừa kế tại thời điểm mở thừa kế. Những người thừa kế phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế, người sinh ra sau thời điểm mở thừa kế thì phải thành thai trước thời điểm mà người để lại di sản chết.
Những người chết trong cùng một thời điểm sẽ không được hưởng thừa kế của nhau; những cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế phải còn tồn tại tại thời điểm mở thừa kế.
Chính vì những lý do trên nên thời điểm mở thừa kế trên thực tế sẽ được xác định chính xác theo giờ, phút mà nếu không xác định chính xác thời điểm mở thừa kế được tính theo ngày mà người để lại di sản chết.
– Thời điểm mở thừa kế còn có ý nghĩa về mặt thời hiệu theo đó, việc từ chối nhận di sản hoặc khởi kiện về quyền thừa kế sẽ phải tiến hành trong một thời gian nhất định được pháp luật quy định cụ thể kể từ thời điểm mở thừa kế. Do đó việc xác định đúng thời điểm mở thừa kế giúp các đồng thừa kế có thể dễ dàng biết được đến thời điểm nào quyền khởi kiện hoặc từ chối nhận di sản của mình kết thúc.
– Việc xác định đúng thời điểm mở thừa kế có ý nghĩa trong việc xác định luật áp dụng trong trường hợp giải quyết các tranh chấp về thừa kế và phân chia di sản thừa kế.
>>> Đừng chần chừ, giải pháp pháp lý tốt nhất từ luật sư đang chờ bạn – đặt lịch tư vấn ngay hôm nay!
Cách xác định thời điểm mở thừa kế?
Tại khoản 1 Điều 611 Bộ luật dân sự 2015 có quy định cụ thể về thời điểm mở thừa kế như sau: “Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.”
Như vậy việc xác định thời điểm mở thừa kế sẽ có hai trường hợp xảy ra như sau:
– Trong trường hợp thông thường: Thời điểm mở thừa kế sẽ là thời điểm mà người để lại di sản thừa kế chết
– Trong trường Tòa án tuyên bố là đã chết thì Tòa án sẽ xác định ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết và ngày này cũng là thời điểm mở thừa kế
Chẳng hạn như trong một vụ hỏa hoạn, thân nhân của một trong số người bị nạn yêu cầu Tòa án tuyên bố người đó là đã chết. Trong quá trình xem xét, điều tra nếu biết chính xác ngày xảy ra sự việc thì ngày chết của người đó sẽ là ngày hỏa hoạn và đó cũng là thời điểm mở thừa kế.
Quyền và nghĩa vụ của người mở thừa kế
Từ thời điểm mở thừa kế, người thừa kế nghĩa là người có quyền mở thừa kế sẽ có đầy đủ các quyền được quy định tại Điều 609, điều 620 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể như sau:
– Có quyền nhận di sản thừa kế thuộc quyền thừa kế của mình
– Có quyền từ chối nhận di sản thừa kế chỉ trừ trường hợp việc từ chối để nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình với người khác
Ngoài những quyền nêu trên thì người thừa kế còn có các nghĩa vụ cụ thể sau đây kể từ thời điểm mở thừa kế:
– Có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi số di sản do người chết để lại
– Trong trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại sẽ được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những đồng thừa kế
– Trong trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế sẽ thực hiện nghĩa vụ tài sản tương ứng nhưng không vượt quá phần di sản mà mình nhận được
– Trong trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản thừa kế theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản như bình thường.
>>> Xem thêm: Di sản thừa kế được xác định như thế nào?
>>> Đừng chần chừ, giải pháp pháp lý tốt nhất từ luật sư đang chờ bạn – đặt lịch tư vấn ngay hôm nay!
Như vậy, toàn bộ những nội dung trên là những chia sẻ của Tổng Đài Tư Vấn về vấn đề ý nghĩa của thời điểm mở thừa kế. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn nắm được rõ hơn các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến thời điểm mở thừa kế từ đó có thể bảo vệ được tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong tương lai.
