Tranh chấp đất đai là gì? Những dạng tranh chấp đất đai khá phổ biến hiện nay? Khi xảy ra tranh chấp thì xử lý như thế nào? Rất nhiều câu hỏi được đặt ra. Để giúp quý vị hiểu rõ hơn về vấn đề này, Tổng Đài Tư Vấn sẽ cung cấp những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn. Mọi vướng mắc liên quan đến vấn đề trên, bạn vui lòng liên hệ qua đường dây nóng 1900.6174 để được Luật sư hỗ trợ nhanh chóng nhất!
>>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí tranh chấp đất đai là gì? Gọi ngay: 1900.6174
Tranh chấp đất đai là gì?
Theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013 thì tranh chấp đất đai là tranh chấp về về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.
Tranh chấp đất đai chính là một dạng tranh chấp khá phổ biến, phức tạp nhất ngày nay bởi vì tranh chấp này xâm phạm trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
>>> Xem thêm: Hủy sổ đỏ cấp sai trong trường hợp nào? Giải đáp chi tiết nhất
Các dạng tranh chấp đất đai phổ biến hiện nay?
Tranh chấp đất đai hiện nay gồm có những dạng sau đây:
Thứ nhất, Tranh chấp về quyền sử dụng đất:
Đây là tranh chấp giữa những người sử dụng đất với nhau về ranh giới giữa các vùng đất, cũng có thể là tranh chấp về ranh giới đất liền kề, ngõ đi,… Tranh chấp về quyền sử dụng đất thường do một bên tự ý thay đổi ranh giới hoặc cả hai bên không thể xác định được với nhau về ranh giới, trong một số trường hợp có thể chiếm luôn cả diện tích đất của người khác.
Tranh chấp đòi lại đất là một dạng tranh chấp đòi lại đất, đòi lại tài sản gắn liền với đất có nguồn gốc trước đây thuộc quyền sở hữu của họ hoặc người thân của họ mà bời vì nhiều nguyên nhân khác nhau cho nên họ không còn tiếp tục quản lý, sử dụng. Nhưng đến nay thì những người này đòi lại người đang quản lý, sử dụng điều này dẫn đến tranh chấp.
Tranh chấp về quyền sử dụng đất là tranh chấp phát sinh trong quá trình sử dụng đất và không liên quan đến các giao dịch về đất đai, không liên quan đến tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất. Về bản chất khi tiến hành giải quyết tranh chấp này Tòa án cần phải xác định quyền sử dụng đất thuộc về ai. Tranh chấp về quyền sử dụng đất không áp dụng thời hiệu khởi kiện.
>>>Xem thêm: Tranh chấp đất đai là gì? Đặc điểm của tranh chấp đất đai
Thứ hai, Tranh chấp về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất:
Tranh chấp trong các trường hợp này chính là là tranh chấp về hợp đồng dân sự; có thể là yêu cầu về thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng, công nhận hiệu lực của hợp đồng, tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu,…
Ngoài ra, có một loại tranh chấp khác cũng thuộc dạng này đó chính là tranh chấp về mục đích sử dụng đất. Tranh chấp này được hiểu là một dạng tranh chấp liên quan đến việc xác định được mục đích sử dụng đất là gì; đặc biệt là tranh chấp giữa đất nông nghiệp với đất lâm nghiệp; tranh chấp giữa đất nông nghiệp với đất thổ cư trong quá trình phân bố và quy hoạch sử dụng đất.
Thứ ba, Tranh chấp liên quan đến đất:
Tranh chấp liên quan đến đất bao gồm hai loại đó là tranh chấp về thừa kế liên quan đến đất đai và tranh chấp tài sản khi vợ chồng ly hôn:
– Tranh chấp về thừa kế liên quan đến quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất: Đây là một dạng tranh chấp do người có quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất khi chết mà không để lại di chúc hoặc có để lại di chúc nhưng không phù hợp với quy định của pháp luật và những người được hưởng thừa kế không thỏa thuận được với nhau về việc phân chia thừa kế hoặc có sự thiếu hiểu biết về pháp luật dẫn đến xảy ra tranh chấp.
– Tranh chấp quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn: Tranh chấp này có thể là giữa vợ chồng với nhau hoặc giữa một bên ly hôn với hộ gia đình của vợ hoặc của chồng hoặc có thể xảy ra khi bố mẹ cho con đất nhưng đến khi con ly hôn thì cha mẹ đòi lại…
>>> Các dạng tranh chấp đất đai phổ biến hiện nay? Liên hệ ngay 1900.6174
Tranh chấp đất đai có đặc điểm gì?
Tranh chấp đất đai có những đặc điểm sau đây:
– Đối tượng của tranh chấp là quyền quản lý, quyền sử dụng và những lợi ích phát sinh từ quá trình sử dụng một loại tài sản đặc biệt nhưng không thuộc về quyền sở hữu của các bên tranh chấp
– Các chủ thể tranh chấp: chủ thể quản lý và sử dụng đất (được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất) hoặc người khác có quyền, nghĩa vụ liên quan đến thửa đất, không có quyền sở hữu đối với đất đai;
Trường hợp tranh chấp mà không phát sinh giữa những chủ thể này với nhau nhưng có liên quan đến thửa đất thì đó là quan hệ tranh chấp khác.
– Nội dung của tranh chấp rất đa dạng và phức tạp. Đất đai là một loại hàng hóa đặc biệt có giá trị kinh tế và giá trị này được biến động theo nền kinh tế thị trường, từ đó việc quản lý và sử dụng không chỉ là việc khai thác giá trị sử dụng mà bao gồm cả giá trị sinh lời của đất. Chính vì vậy đã phát sinh ra những mâu thuẫn, bất đồng xung quanh cũng trở nên căng thẳng và trầm trọng hơn.
– Tranh chấp đất đai luôn gắn liền với quá trình sử dụng đất của các chủ thể cho nên ảnh hưởng đến lợi ích trực tiếp của các bên tham gia tranh chấp và lợi ích của Nhà Nước. Khi xảy ra tranh chấp, nếu một bên không thực hiện những quyền của mình điều này ảnh hưởng đến việc thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà nước.
– Tranh chấp về đất đai bao gồm các bên khác nhau tham gia vào tranh chấp đó. Tức là tranh chấp đất đai cần phải nhanh chóng, tích cực chủ động giải quyết để bảo đảm quyền lợi các bên, tránh tình trạng kéo dài, có tổ chức và đông người tham gia.
>>>Chuyên viên tư vấn những Tranh chấp đất đai có đặc điểm gì? Liên hệ ngay 1900.6174
Tranh chấp đất đai do những người nhân nào?
Nguyên nhân chủ quan?
– Về cơ chế quản lý:
Trong giai đoạn vừa qua, việc kiểm soát, điều chỉnh pháp luật về đất đai của Nhà nước ta không sâu sát, không kỹ càng, ngày càng buông lỏng công tác quản lý đất đai của Nhà nước. Cơ chế cũ tại nước ta hình thành rất nhiều vụ việc có tính chất phức tạp trong quá trình giải quyết tranh chấp trong đó có cả tranh chấp đất đai.
Nhiều vụ việc xảy ra đến nay vẫn kéo dài, không được xử lý triệt để. Đất đai có quá nhiều cơ quan quản lý và kiểm soát điều này dẫn đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm cho nhau.
– Về chính sách pháp luật, đất đai:
Luật đất đai ở Việt Nam vẫn còn nhiều nội dung chưa phù hợp với thực tiễn của đất nước; đặc biệt là các quy định về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; quy định về hạn mức giao đất nông nghiệp; quy định về thời hạn sử dụng đất,…
Việc thực hiện chính sách bảo vệ đất nông nghiệp (nhất là đất trồng lúa ổn định) với chính sách phát triển các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế, khu đô thị mới còn mâu thuẫn, không tương thích.
– Về cán bộ công chức thực hiện công vụ liên quan đến đất đai:
Hiện nay, công tác cán bộ vẫn còn nhiều hạn chế bất cập, cán bộ năng lực kém, chưa gương mẫu. Trong giai đoạn vừa qua, hoạt động về nâng cao nhận thức của người dân trong quản lý và sử dụng đất đai chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiều người dân chưa biết được vị trí, vai trò của Tòa án trong giải quyết đất đai, các giao dịch đất đai được mua bán viết tay, thiếu tính pháp lý.
Nguyên nhân khách quan?
Khi nền kinh tế đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, Nhà nước thực hiện việc cải cách về đất đai và giao quyền sử dụng đất cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức. Chính vì vậy, giữa người sử dụng đất và người khác có xảy ra tranh chấp đất đai về giao dịch chuyển nhượng, thế chấp, tặng cho…
Chính sách pháp Luật Đất đai và những chính sách có liên quan đến đất đai trong thời gian qua chưa nhất quán, đồng bộ. Ngày nay, trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cùng với đó là sự tác động mặt trái của cơ chế thị trường đã làm phát sinh nhiều mâu thuẫn trong xã hội, trong khi đó chính sách pháp luật về đất đai chưa đáp ứng đòi hỏi của xã hội, chưa đầy đủ để có thể quản lý hiệu quả đất đai.
Ngoài ra, khi nước ta chuyển từ nền kinh tế tập trung kế hoạch hóa, quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì quan hệ pháp Luật Đất đai vốn phong phú, đa dạng và phức tạp lại ngày càng trở nên đa dạng, phức tạp hơn.
>>>Những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp đất đai, Liên hệ ngay 1900.6174
Tranh chấp đất đai giải quyết như thế nào?
Tranh chấp đất đai được hòa giải như sau:
Thứ nhất, Hòa giải tranh chấp đất đai:
– Tự hòa giải hoặc thông qua hòa giải tại cơ sở:
Căn cứ theo Khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai năm 2013 quy định như sau:
“Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở”
Đây là cách giải quyết được Nhà nước khuyến khích thế nhưng kết quả giải quyết không bắt buộc các bên tranh chấp phải thực hiện mà phụ thuộc vào sự thiện chí.
– Bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã:
Theo Khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai năm 2013 quy định:
“Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải”
Như vậy, nếu các bên tranh chấp đất đai không hòa giải được nhưng muốn giải quyết thì phải gửi đơn đến UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất để hòa giải; trường hợp không hòa giải sẽ không được khởi kiện hoặc gửi đơn đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết.
Lưu ý:
– Tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất thì bắt buộc phải hòa giải (đây chính là tranh chấp đất đai).
– Tranh chấp khác có liên quan đến quyền sử dụng đất như: Tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất hay tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất,… thì không bắt buộc phải hòa giải (đây không phải là tranh chấp đất đai).
Nếu việc hòa giải thành thì kết thúc tranh chấp; nếu hòa giải không thành thì tùy vào từng trường hợp mà pháp luật có những cách giải quyết khác nhau (như khởi kiện, đề nghị UBND cấp huyện, tỉnh giải quyết).
Thứ hai, Đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết:
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 203 Luật Đất đai 2013, tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc đương sự không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định tại Điều 100 Luật Đất đai thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức sau đây để giải quyết:
– Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền (nếu tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau thì phải nộp tại UBND cấp huyện).
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết này thì các bên có quyền khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
– Khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất tranh chấp theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
>>>Xêm thêm: Tranh chấp đất đai có mồ mả được giải quyết như thế nào?
Thứ ba, Khởi kiện tại Tòa án nhân dân:
Theo quy định tại khoản 1 và Khoản 2 Điều 203 của Luật Đất đai 2013, những tranh chấp sau đây thì đương sự được khởi kiện tại Tòa án nhân dân:
– Tranh chấp đất đai trong trường hợp đương sự có Giấy chứng nhận hoặc đương sự có một trong các loại giấy tờ được quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.
– Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất ( như nhà ở, công trình xây dựng…).
– Tranh chấp đất đai trong trường hợp đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.
Thủ tục khởi kiện:
– Điều kiện khởi kiện
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 không có quy định riêng một điều khoản nào về điều kiện khởi kiện. Tuy nhiên, theo Bộ luật Tố tụng dân sự để được khởi kiện tranh chấp đất đai cần phải có đủ các điều kiện:
Người khởi kiện có quyền khởi kiện.
Tranh chấp này phải thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo loại việc.
Tranh chấp chưa được giải quyết.
Tranh chấp đã được hòa giải tại UBND cấp xã.
>>>Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai như thế nào? Liên hệ ngay 1900.6174
Tranh chấp đất đai, cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết?
– Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Tòa án nhân dân:
Căn cứ theo Điều 203 của Luật đất đai 2013 thì tranh chấp về quyền sử dụng đất mà trường hợp đương sự có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có một trong các loại giấy tờ được quy định tại Điều 100 của Luật đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì thẩm quyền giải quyết sẽ do Tòa án nhân dân.
Đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự không có giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất hoặc các loại giấy tờ có liên quan theo quy định thì đương sự có thể nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền hoặc có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự.
– Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Uỷ ban nhân dân: Nếu các bên đương sự trong trường hợp không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ được quy định tại Điều 100 của Luật đất đai năm 2013 và đương sự lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp đó là nộp đơn yêu cầu giải quyết tại UBND cấp có thẩm quyền theo Khoản 3 Điều 203 của Luật đất đai.
>>> Tranh chấp đất đai, cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết? Liên hệ ngay 1900.6174
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai?
Khi một trong các bên có giấy chứng nhận hoặc có một trong các giấy tờ được quy định tại Điều 100 Luật Đất đai thì do Tòa án nhân dân nơi có đất xảy ra tranh chấp giải quyết theo trình tự, thủ tục sau:.
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện tranh chấp:
– Hồ sơ khởi kiện bao gồm:
– Đơn khởi kiện
– Giấy tờ chứng minh về quyền sử dụng đất như: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong những loại giấy tờ được quy định tại Điều 100 của Luật đất đai năm 2013
– Biên bản về hòa giải có chứng nhận của UBND xã và có chữ ký của các bên tranh chấp
– Giấy tờ tùy thân
– Những tài liệu khác có liên quan
Bước 2: Nộp đơn khởi kiện:
Người yêu cầu nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi đất đang xảy ra tranh chấp:
Hình thức nộp:
– Nộp đơn trực tiếp tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
– Gửi đến Tòa án nhân dân theo đường bưu điện
– Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử thông qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án có thẩm quyền (nếu có)
Bước 3: Tòa án có thẩm quyền thụ lý và giải quyết
Khi tiếp nhận hồ sơ, Tòa án tiến hành xem xét nếu hồ sơ chưa đầy đủ thì yêu cầu bổ sung để hoàn thiện hồ sơ. Trường hợp nếu hồ sơ đủ thì Tòa án thực hiện:
Thông báo nộp tạm ứng án phí. Người khởi kiện nộp tại cơ quan thuế theo giấy báo tạm ứng án phí và mang biên lai nộp lại cho Tòa án
Sau khi nhận được biên lai đóng tiền tạm ứng án phí thì Tòa án thực hiện thụ lý giải quyết tranh chấp
Bước 4: Chuẩn bị xét xử và xét xử:
Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, Tòa án tiến hành tổ chức hòa giải tại Tòa; nếu các bên tranh chấp không hòa giải thành thì Tòa ra quyết định đưa vụ án ra xét xử sở thẩm (trường hợp không thuộc tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án)
Sau khi có bản án sơ thẩm thì các bên tranh chấp có quyền kháng cáo nếu không đồng ý với bản án và phải có căn cứ về việc kháng cáo đó.
>>>Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai như thế nào? Liên hệ ngay 1900.6174
Trên đây là tư vấn của Luật sư Tổng Đài Tư Vấn về tranh chấp đất đai là gì?. Hy vọng qua bài viết này của chúng tôi có thể cung cấp đến các bạn đọc những thông tin hữu ích. Nếu có bất cứ thắc mắc nào cần được giải đáp, hãy nhấc máy và gọi ngay đến số hotline 1900.6174 để được Luật sư hỗ trợ.
