Hàng thừa kế vốn không còn xa lạ gì với chúng ta, bởi lẽ đây là một việc chắc chắn sẽ diễn ra trong cuộc sống của mỗi người. Chúng ta có thể là người được hưởng di sản thừa kế nhưng cũng có thể là người để lại di sản thừa kế. Theo như quy định của pháp luật hiện hành thì có thể xác định được hai cách chia thừa kế đó là chia theo di chúc và chia theo pháp luật. Mỗi cách chia thì lại lại được áp dụng cho những trường hợp khác nhau và trong đó sẽ có các quy định riêng cụ thể cho từng trường hợp.
Vậy chia thừa kế theo pháp luật sẽ áp dụng cho trường hợp nào? Trong đó, quy định như thế nào về thừa kế? Xác định diện thừa kế v.v… cùng Tổng Đài Tư Vấn tìm hiểu chi tiết nhé.
>>> Liên hệ Tổng Đài Tư Vấn miễn phí nếu như bạn cần hiểu rõ về thừa kế trong quy định pháp luật. Gọi ngay 1900.6174
Hàng thừa kế là gì?
Hàng thừa kế là quy định nhằm để xác định thứ tự phân chia di sản thừa kế của những người thừa kế theo pháp luật, thừa kế theo pháp luật bao gồm hàng thứ nhất, hàng thứ 2 và hàng thứ ba. Điều kiện và trình tự thừa kế tuân phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.
Quy định của pháp luật về hàng thừa kế gồm những ai?
Căn cứ dựa theo quy định tại Điều 651 của Bộ luật dân sự 2015 có quy định về những người thừa kế theo pháp luật được quy định cụ thể theo thứ tự sau đây:
>>> Xem thêm: Tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất
Hàng thừa kế thứ nhất
Ở thừa kế này sẽ bao gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người mất.
- Mối quan hệ thừa kế giữa vợ với chồng và ngược lại:
Vợ sẽ được thừa kế ở thừa kế thứ nhất của chồng mình và tương tự ngược lại. Tuy nhiên, chỉ coi là vợ chồng nếu như hai bên nam nữ đã kết hôn hợp pháp. Đối với mối quan hệ thừa kế giữa vợ và chồng cần lưu ý những điểm sau đây:
- Trong trường hợp mà vợ, chồng đã chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân mà sau đó một người chết thì người còn sống vẫn sẽ được hưởng thừa kế di sản.
- Trong trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc các quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu như một người chết thì người còn sống vẫn được hưởng di sản thừa kế đó (khoản 2 Điều 655 của Bộ luật dân sự 2015).
- Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó có kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản (Khoản 3 Điều 655 Bộ luật dân sự 2015).
- Quan hệ thừa kế giữa cha mẹ đẻ với con đẻ và ngược lại:
Cha đẻ, mẹ đẻ, con đẻ sẽ được thừa kế theo pháp luật của nhau không chỉ là quy định của pháp luật thừa kế Việt Nam mà còn là quy định về thừa kế của hầu hết các nước trên thế giới. Con đẻ được hưởng thừa kế của cha mẹ đẻ không kể là con trong giá thú hay con ngoài giá thú và ngược lại.
- Quan hệ thừa kế giữa cha mẹ nuôi với con nuôi và ngược lại:
Đối với trường hợp này chỉ có cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi mới có quan hệ thừa kế với cha nuôi, mẹ nuôi mà không có quan hệ thừa kế với cha đẻ, mẹ đẻ của người nuôi con nuôi. Cha đẻ, mẹ đẻ của người nuôi con nuôi cũng sẽ không được thừa kế của người con nuôi đó.
Trường hợp mà cha nuôi, mẹ nuôi kết hôn với những người khác thì người con nuôi đó cũng không đương nhiên trở thành con nuôi của người đó, cho nên họ không phải là người thừa kế của nhau theo pháp luật.
- Quan hệ thừa kế giữa con riêng với bố dượng, mẹ kế:
Nếu như có quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc nhau như cha con, mẹ con thì được hưởng thừa kế tài sản của nhau và còn được hưởng thừa kế tài sản theo quy định tại các Điều Điều 652 và Điều 653 Bộ luật dân sự 2015.
Hàng thừa kế thứ hai
Bao gồm ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
- Mối quan hệ thừa kế giữa ông nội, bà nội với cháu nội, giữa ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại và ngược lại:
Nếu như cháu (ruột) chết thì ông bà nội, ông bà ngoại sẽ thuộc thừa kế thứ hai của cháu và ngược lại.
Trên thực tế vẫn có trường hợp ông bà chết nhưng cha mẹ cháu lại không được hưởng thừa kế mặc dù vẫn còn sống (bị truất quyền, không có quyền hưởng di sản), trong những trường hợp này, cháu ruột của ông bà cũng sẽ không được hưởng di sản vì không thuộc thừa kế của ông bà.
- Quan hệ thừa kế giữa anh chị ruột với em ruột và ngược lại:
Anh, chị, em ruột là hàng thứ hai của nhau. Anh, chị, em ruột có thể cùng cha mẹ, cùng cha hoặc là cùng mẹ. Do vậy, pháp luật sẽ không phân biệt con trong giá thú hay con ngoài giá thú, nếu anh, chị ruột chết trước em ruột thì người em ruột vẫn sẽ được hưởng thừa kế của anh chị ruột và ngược lại.
Hàng thừa kế thứ ba
Bao gồm cụ nội, cụ ngoại của người chết; Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
- Quan hệ thừa kế giữa cụ nội với chắt nội, giữa cụ ngoại với chắt ngoại và ngược lại, quy định cụ thể như sau:
Cụ nội là người đã sinh ra ông hoặc bà nội của người đó, cụ ngoại là người đã sinh ra ông hoặc bà ngoại của người đó.
Trong trường hợp các cụ nội, cụ ngoại mất không có người thừa kế là con, cháu hoặc có người thừa kế nhưng họ đều đã từ chối hoặc bị truất quyền hưởng thừa kế thì chắt sẽ được hưởng di sản của các cụ.
- Quan hệ thừa kế giữa bác ruột, cô ruột, chú ruột, cậu ruột, dì ruột với cháu ruột và ngược lại:
Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột chính là anh chị em ruột của bố hoặc mẹ của cháu. Khi cháu ruột chết, anh chị em ruột của bố, mẹ sẽ thuộc hàng thứ ba của cháu và ngược lại.
>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí về thừa kế mà bạn thuộc về là dạng nào. Gọi ngay 1900.6174
Xác định diện và hàng thừa kế
Cơ sở pháp lý của việc thừa kế theo luật là quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng. Diện những người thừa kế theo luật sẽ bao gồm những người thân gần gũi của những người chết theo ba quan hệ nêu trên.
Cụ thể: diện thừa kế theo pháp luật gồm có: Vợ góa (vợ cả góa, vợ lẽ góa) hoặc chồng góa, các con đẻ và con nuôi; bố đẻ, mẹ đẻ hoặc bố nuôi, mẹ nuôi; ông nội, bà nội và ông ngoại, bà ngoại; anh, chị, em ruột; anh, chị, em cùng cha nhưng khác mẹ hoặc cùng mẹ nhưng khác cha; anh, chị, em nuôi.
Nhưng không phải tất cả những người thuộc trong diện thừa kế vừa nêu trên đều được thừa kế cùng một lúc. Những người thân nào gần gũi nhất với người chết nhất sẽ được xếp vào hàng thứ nhất. Những người thân có mối quan hệ gần gũi tiếp theo được xếp vào hàng thứ hai.
Tương tự, có mối quan hệ xa hơn sẽ thuộc hàng thứ ba. Những người ở hàngthứ nhất được chia trước và thừa kế toàn bộ di sản để lại, nếu như người ở hàng thứ nhất không có ai hoặc có nhưng họ đều không muốn nhận, hoặc bị truất quyền v.v…thì mới đến những người thừa kế ở thừa kế phía sau. Những người thừa kế trong cùng một hàng thì sẽ được hưởng một suất ngang nhau.
>>> Xem thêm: Con nuôi không có giấy tờ có được thừa kế không? Cách chia thừa kế?
Xác định hàng thừa kế hưởng di sản thừa kế
Căn cứ dựa theo quy định của Bộ luật dân sự đã quy định, cụ thể như sau:
- Người thừa kế là các cá nhân phải là những người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng mà đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trong trường hợp người thừa kế theo di chúc là các cơ quan, tổ chức thì phải là cơ quan, tổ chức đã có tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Việc chia tài sản phải đáp ứng được các yêu cầu về di chúc hợp pháp tại Điều 630 của Bộ luật dân sự 2015 về di chúc hợp pháp.
Những người có tên trong di chúc sẽ trở thành người được hưởng di sản thừa kế sau khi người để lại di chúc mất.
Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt khác như người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc căn cứ theo quy định tại Điều 644 của Bộ luật trên, cụ thể là:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Đây là những trường hợp đặc biệt trong pháp luật về thừa kế, bởi vì nó xác định những cá nhân mặc dù không có tên trong di chúc nhưng vẫn có thể được nhận di sản khi đáp ứng được các điều kiện do luật định.
Đối với những trường hợp mà di chúc để lại không hợp pháp tức thừa kế theo di chúc không được thực hiện thì di sản thừa kế sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Theo đó, di sản để lại sẽ được chia theo tại Điều 651, Bộ luật dân sự.
Khi có xảy ra bất kỳ tranh chấp nào có liên quan đến tài sản thừa kế, việc người có nhu cầu xử lý vấn đề này gửi đơn yêu cầu Tòa án giải quyết thì Tòa án cũng sẽ giải quyết căn cứ dựa vào tính hợp pháp của di chúc trước. Sau khi đã xem xét mà di chúc không hợp pháp thì mới tính theo quy định của pháp luật. Bởi pháp luật luôn ưu tiên tôn trọng ý chí và mong muốn của những người để lại di chúc.
>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí để biết chính xác hàng của bạn hoặc người thân. Gọi ngay 1900.6174
Trường hợp nào việc thừa kế được xác định theo hàng thừa kế?
Việc xác định thừa kế sẽ chỉ diễn ra khi thừa kế được tiến hành theo quy định của pháp luật, cụ thể trong các trường hợp quy định tại Điều 650 của Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:
- Trường hợp không có di chúc;
- Di chúc không hợp pháp;
- Những người thừa kế theo như di chúc đã chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; các cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế đó;
- Những người được chỉ định để làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền được hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Ngoài ra, thừa kế theo pháp luật cũng sẽ được áp dụng đối với các phần di sản như sau:
- Phần di sản không được định đoạt trong bản di chúc;
- Phần di sản để lại có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
- Phần di sản có liên quan đến những người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền được hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với những người tạo lập di chúc; liên quan đến các cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Trên đây là toàn bộ thông tin về “Hàng thừa kế” đã được chúng tôi tìm hiểu, tổng hợp để gửi đến các bạn, cụ thể quy định pháp luật đối với việc xác định thừa kế hưởng di sản v.v…
Nếu như còn thắc mắc nào liên quan đến vấn đề trên xin mời quý bạn đọc tiếp tục gửi câu hỏi về cho Tổng Đài Tư Vấn để được hỗ trợ một cách nhanh nhất có thể. Chúng tôi hy vọng sẽ nhận được nhiều hơn nữa sự tin tưởng cũng như các ý kiến đóng góp của quý bạn đọc.
>>> Liên hệ Tổng Đài Tư Vấn miễn phí hiểu hơn về luật thừa kế theo quy định pháp luật. Gọi ngay 1900.6174
