Di sản thừa kế là một trong những yếu tố pháp lý quan trọng để giải quyết các quan hệ về thừa kế tuy nhiên trong thực tế hiện nay còn có những khó khăn, vướng mắc trong việc xác định và phân chia di sản làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhiều người. Do đó, tại bài viết dưới đây, Tổng Đài Tư Vấn sẽ đi tìm hiểu cụ thể những quy định pháp luật liên quan. Nếu các bạn còn bất cứ khó khăn, vướng mắc nào liên quan đến vấn đề trên, vui lòng kết nối trực tiếp đến với chúng tôi qua đường dây nóng 1900.6174 để được Luật sư nhanh chóng tư vấn và hỗ trợ.
>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí cách xác định hàng thừa kế? Gọi ngay: 1900.6174
Di sản thừa kế là gì?
Di sản thừa kế là yếu tố vật chất của thừa kế, khoa học Dân sự thừa nhận về mặt nội dung của thừa kế là quá trình dịch chuyển tài sản thừa kế từ người chết sang cho những người còn sống. Sự biểu hiện của nó là việc để lại và nhận tài sản thừa kế mà đối tượng là tài sản thuộc quyền sở hữu của người đã chết.
Tại Điều 612 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về di sản như sau: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”
Như vậy, từ quy định trên có thể hiểu tài sản thừa kế là toàn bộ những tài sản thuộc quyền sở hữu của người chết để lại, nó là đối tượng để dịch chuyển tài sản của người đã mất sang cho những người còn sống là người được hưởng thừa kế, được Nhà nước thừa nhận và đảm bảo thực hiện.
Di sản khi thừa kế sẽ không bao gồm nghĩa vụ tài sản của người chết mà chỉ bao gồm tài sản, các quyền tài sản được xác lập dựa trên những căn cứ hợp pháp mà người chết để lại cho những người hưởng thừa kế.
>>> Xem thêm: Con nuôi có được thừa kế thế vị không? Tư vấn nhanh chóng nhất
Cách xác định di sản thừa kế?
Xác định di sản thừa kế theo pháp luật
Tại Điều 650 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về các trường hợp chia thừa kế theo pháp luật, đồng nghĩa với việc những di sản khi thừa kế sẽ được xác định và phân chia theo quy định của pháp luật bao gồm các trường hợp sau đây:
– Trường hợp một người chết nhưng không để lại di chúc định đoạt di sản
– Trường hợp một người chết có để lại di chúc nhưng bản di chúc của họ không hợp pháp
– Trường hợp những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc hoặc cơ quan, tổ chức được quyền thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế
– Trường hợp những người có quyền thừa kế theo di chúc không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Ngoài ra việc phân chia di sản theo pháp luật cũng sẽ áp dụng đối với các phần di sản sau đây:
– Phần di sản không được người chết định đoạt trong di chúc
– Phần di sản liên quan đến phần di chúc không hợp pháp
– Phần di sản liên quan đến người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản hoặc chết trước, chết cùng thời điểm với người lập di chúc
– Phần di chúc liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Việc xác định và phân chia di sản thừa kế theo pháp luật sẽ tuân theo quy định tại khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015, quy định về thứ tự các hàng thừa kế. Việc hưởng thừa kế sẽ được thực hiện theo thứ tự từ hàng thừa kế thứ nhất đến hàng thừa kế thứ 2 và cuối cùng là đến hàng thừa kế thứ 3.
Khi tất cả những người thuộc hàng thừa kế trước không được hưởng di sản do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hoặc từ chối nhận di sản thì những người thuộc hàng thừa kế sau mới được hưởng di sản thừa kế.
Việc phân chia phần hưởng di sản sẽ được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể: “Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”
>>> Chuyên viên tư vấn phân chia thừa kế? Gọi ngay: 1900.6174
Xác định di sản thừa kế theo di chúc
Di chúc là hình thức thể hiện ý chí cá nhân của người lập di chúc với mong muốn chuyển dịch được quyền sở hữu tài sản của mình cho các chủ thể khác khi người lập di chúc chết. Di chúc vừa chứa đựng được những nét đẹp văn hóa bên cạnh những giá trị pháp lý. Thông qua di chúc, cùng với việc khẳn định để lại tài sản là gì, cho những ai, thường là những người lớn tuổi trong gia đình sẽ dặn dò con cháu thực hiện những nếp sống tốt đẹp.
Thực tế trong các bản di chúc người để lại di sản thường xác định cụ thể số di sản mà mình để lại bao gồm những gì, do đó việc xác định di sản thừa kế trong trường hợp này thường đơn giản hơn.
Tuy nhiên cần lưu ý, để một bản di chúc có hiệu lực pháp luật thì bản di chúc đó phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện tại khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể bao gồm:
– Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt trong quá trình lập di chúc, không bị lường dối, đe dọa hay cưỡng ép
– Nội dung của di chúc không được vi phạm các điều cầm của luật không được trái với đạo đức xã hội
– Hình thức của bản di chúc không được trái với các quy định của pháp luật
Hiện nay pháp luật quy định rất nhiều loại di chúc khác nhau như di chúc miệng, di chúc bằng văn bản không có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có công chứng…. Trong đó di chúc bằng văn bản có công chứng, chứng thực sẽ là loại hình di chúc tỏ rõ ưu thế so với các loại hình di chúc khác bởi có sự hiện diện của cơ quan công quyền nhân danh nhà nước chứng nhận vào bản di chúc và di chúc có giá trị, chứng cứ, chứng minh.
>>> Cách xác định tài sản thừa kế theo di chúc? Gọi ngay: 1900.6174
Thủ tục nhận di sản thừa kế khi cha mẹ không để lại di chúc
Việc nhận di sản khi thừa kế khi cha mẹ không để lại di chúc sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật. Để nhận thừa kế theo pháp luật, người được hưởng thừa kế sẽ phải tiến hành thủ tục công chứng một trong hai văn bản là văn bản thỏa thuận phân thừa kế hoặc Văn bản khai nhận di sản. Việc phân chia di sản khi thừa kế sẽ được thực hiện thông qua các bước như sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ bao gồm:
– Phiếu yêu cầu công chứng
– Các giấy tờ chứng minh giữa người để lại di sản và người yêu cầu nhận di sản
– Giấy chứng tử hoặc các giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản chết
– Những giấy tờ cá nhân của người thừa kế
– Những giấy tờ về tài sản như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (trường hợp di sản là quyền sử dụng đất), đăng ký xe…
Bước 2: Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng
Sau khi nộp đủ, hồ sơ Công chứng viên sẽ tiến hành kiểm tra. Trường hợp đầy đủ sẽ tiến hành tiếp nhận và ghi vào sổ công chứng. Trường hợp hồ sơ không đầy đủ thì người thừa kế sẽ được hướng dẫn bổ sung. Trường hợp không có cơ sở giải quyết thì tiến hành giải thích và từ chối việc tiếp nhận.
Bước 3: Tiến hành niêm yết công khai
Việc niêm yết công khai phải được tiến hành tại trụ sở của UBND xã nơi thường trú cuối cùng của người chết. Thời gian niêm yết sẽ là 15 ngày.
Bước 4: Ký công chứng và trả kết quả
Sau khi nhận được kết quả niêm yết không có khiếu nại hoặc tố cáo, tổ chức hành nghề công chứng sẽ tiến hành hướng dẫn những người thừa kế ký Văn bản khai nhận di sản hoặc Văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Công chứng viên sau đó sẽ yêu cầu người thừa kế tiến hành xuất trình bản chính các giấy tờ nêu trên để kiểm tra, đối chiếu trước khi ký xác nhận vào lời chứng của công chứng viên ở từng trang của văn bản.
Khi đã hoàn tất hồ sơ, tổ chức hành nghề công chứng sẽ thu phí công chứng và trả lại bản chính Văn bản thỏa thuận phân chia thừa kế hoặc Văn bản khai nhận thừa kế cho người thừa kế.
>>> Thủ tục nhận tài sản thừa kế khi cha mẹ không để lại di chúc? Gọi ngay: 1900.6174
Những nội dung trên là toàn bộ những chia sẻ của Tổng Đài Tư Vấn về vấn đề di sản thừa kế. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn, từ đó có thể bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích của bản thân khi rơi vào những trường hợp tương tự. Mọi thắc mắc khác của các bạn, vui lòng kết nối trực tiếp đế với chúng tôi qua đường dây nóng 1900.6174 để được Luật sư tư vấn và giải đáp nhanh chóng nhất.
