Vật chứng là gì? Là các đối tượng, chất liệu hoặc bằng chứng vật thể liên quan đến một vụ việc phạm tội hoặc một sự việc pháp lý. Chúng là những gì được thu thập, lưu giữ và sử dụng trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử để chứng minh sự thật và xác định trách nhiệm pháp lý của các bên liên quan.

Trong bài viết này, Tổng Đài Tư Vấn sẽ giải đáp thắc mắc liên quan đến Vật chứng là gì? Mọi vướng mắc của các bạn liên quan đến vấn đề trên, vui lòng kết nối trực tiếp đến với Luật sư thông qua số hotline 1900.6174 để được tư vấn kịp thời và nhanh chóng nhất!

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Vật chứng là gì? Gọi ngay 1900.6174

Vật chứng là gì?

Vật chứng là những đồ vật được sử dụng như công cụ hoặc phương tiện trong việc phạm tội, hoặc mang dấu vết của tội phạm, và cũng bao gồm tiền bạc và các vật có giá trị chứng minh hành vi phạm tội và người phạm tội.

Trên đây là giải đáp của luật sư cho câu Vật chứng trong vụ án hình sự là gì?. Nếu anh, chị và các bạn còn thắc mắc về vấn đề này hay cần được giải đáp thêm những vấn đề có liên quan, hãy nhấc máy và gọi ngay đến đường dây nóng 1900.6174 được luật sư tư vấn miễn phí và nhanh chóng và kịp thời nhất!

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Đặc điểm của vật chứng? Gọi ngay 1900.6174

Đặc điểm của vật chứng

Vật chứng, trong ngữ cảnh của vụ án hình sự, có những đặc điểm quan trọng sau:

Thứ nhất, vật chứng tồn tại dưới dạng vật thể, tức là nó là những thực thể cụ thể có hình dạng, kích thước, có thể được nhận biết thông qua giác quan của con người. Vật chứng tồn tại khách quan, chứa đựng thông tin, hình ảnh và các sự kiện thực tế diễn ra trong thực tại.

Thứ hai, vật chứng chứa đựng và phản ánh các thông tin, sự kiện thực tế liên quan đến vụ án. Mức độ liên quan này có thể ít hoặc nhiều, trực tiếp hoặc gián tiếp, nhưng quan trọng là nó phải nằm trong mối liên hệ tổng thể giữa các nội dung và vấn đề của vụ án hình sự.

Vật chứng có thể là công cụ hoặc phương tiện phạm tội. Công cụ phạm tội là đối tượng của vật chứng mà người phạm tội sử dụng để tác động lên đối tượng khác, gây thiệt hại cho họ. Phương tiện phạm tội là dạng cụ thể của công cụ phạm tội.

Vật chứng cũng có thể mang dấu vết của tội phạm. Dấu vết của tội phạm là những phản ánh vật chất do tội phạm gây ra và được lưu giữ trên các vật phẩm khác nhau. Dấu vết này có thể tồn tại dưới dạng chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí.

Thứ ba, vật chứng chỉ được thu thập bởi các chủ thể có thẩm quyền theo trình tự và thủ tục do pháp luật quy định. Vật chứng là một trong những nguồn chứng cứ quan trọng, chỉ có các chủ thể có thẩm quyền mới có quyền thu thập nó theo quy định của pháp luật.

Vật chứng đóng vai trò quan trọng trong việc chứng minh tội phạm, người phạm tội và các tình tiết khác cần thiết để giải quyết vụ án một cách đúng đắn.

Vật chứng không chỉ là một nguồn chứng cứ quan trọng mà còn chứa đựng những thông tin quan trọng có tác dụng làm rõ việc có sự phạm tội xảy ra hay không. Nó giúp xác định mối liên hệ giữa thủ phạm và nạn nhân, hoặc giữa thủ phạm và hiện trường vụ án. Thông qua vật chứng, các cơ quan điều tra và tòa án có thể thu thập dữ liệu, chứng minh và làm rõ sự việc, tạo ra các bằng chứng cụ thể để đưa ra quyết định.

Vật chứng có thể là các đồ vật, vật liệu, di vật hoặc dấu vết mà tội phạm để lại. Những dấu vết này có thể bao gồm dấu vết vật chất, như vết máu, vết tay, vật liệu tại hiện trường, hoặc dấu vết điện tử như thông tin trong máy tính, điện thoại di động. Bằng việc phân tích và sử dụng các phương pháp khoa học và kỹ thuật, các chuyên gia có thể khám phá và tìm ra các bằng chứng quan trọng từ vật chứng này.

Sự hiện diện của vật chứng trong vụ án không chỉ giúp xác định trách nhiệm của người phạm tội mà còn giúp tìm ra những tình tiết liên quan khác.

Các chi tiết từ vật chứng có thể làm sáng tỏ động机 của tội phạm, phương pháp thực hiện tội ác và cung cấp thông tin quan trọng về nơi gian ác diễn ra. Điều này đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử vụ án, giúp tìm ra sự công bằng và đúng đắn trong việc giải quyết vụ án.

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Phân loại vật chứng?Gọi ngay 1900.6174

Phân loại vật chứng

Vật chứng được phân loại dựa trên mối quan hệ giữa vật gây vết và vật bị tác động. Cụ thể, có các loại vật chứng sau đây: vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội; vật chứng mang dấu vết tội phạm; vật chứng là đối tượng của tội phạm; vật chứng là tiền bạc và vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội.

Tương ứng với giá trị chứng minh, vật chứng được chia thành các loại: vật chứng có giá trị chứng minh tội phạm; vật chứng có giá trị chứng minh người phạm tội, tức là chứa đựng chứng cứ có thể xác định được người thực hiện hành vi phạm tội; vật chứng có giá trị chứng minh những tình tiết khác liên quan đến tội phạm, bao gồm chứng cứ chứng minh chủ sở hữu, người bị hại hoặc yêu cầu bồi thường.

Vật chứng cũng được phân loại dựa trên giá trị sử dụng. Có vật chứng có giá trị sử dụng và vật chứng không có giá trị sử dụng.

Tiếp theo, vật chứng được phân thành các loại dựa trên thời gian tồn tại giá trị sử dụng. Có vật chứng thuộc loại mau hỏng, tức là vật chứng dễ bị hỏng hoặc bị phân hủy; và vật chứng thuộc loại tài sản có thời hạn sử dụng ngắn.

Ngoài ra, vật chứng còn được phân loại dựa trên tính chất đặc biệt của nó. Ví dụ, vật chứng có thể là tiền, vàng, kim khí quý, đá quý; vật chứng có thể là vật cấm lưu hành như vũ khí, đạn dược, chất cháy, chất phóng xạ, chất ma túy; hoặc vật chứng có thể là tài sản thông thường.

Dựa vào phân loại vật chứng đã được trình bày, chúng ta nhận thấy rằng vật chứng có thể được phân thành nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào các tiêu chí khác nhau. Tuy nhiên, mỗi cách phân loại đều cần bao hàm đầy đủ tất cả các vật chứng có thể tồn tại. Mỗi phương pháp phân loại lại có những ưu điểm và hạn chế riêng của nó. Do đó, việc phân loại vật chứng theo từng tiêu chí khác nhau phụ thuộc vào mục đích đặt ra, nhằm tận dụng tối đa ưu điểm của mỗi tiêu chí.

Bằng cách phân loại chính xác và kỹ lưỡng, ta có thể hiểu rõ hơn về tính chất và giá trị của từng loại vật chứng trong việc chứng minh tội phạm. Qua đó, việc sử dụng đúng loại vật chứng phù hợp với mục đích và yêu cầu của vụ án sẽ góp phần quan trọng vào việc đạt được kết quả giải quyết vụ án chính xác và công bằng.

Nắm vững sự đa dạng và đặc thù của các loại vật chứng, các cơ quan chức năng và các nhà điều tra có thể nắm bắt thông tin quan trọng và thu thập chứng cứ hiệu quả để đưa ra những quyết định và kết luận chính xác về tội phạm, người phạm tội và các tình tiết liên quan.

Đồng thời, việc phân loại vật chứng theo từng tiêu chí cũng giúp xác định được sự quan trọng và khả năng chứng minh của từng loại vật chứng. Điều này giúp các nhà điều tra và các bên liên quan nắm bắt được cách sử dụng và khai thác chứng cứ một cách tối ưu, đồng thời đảm bảo tính chính xác và công bằng trong quá trình giải quyết vụ án.

Tóm lại, phân loại vật chứng theo các tiêu chí khác nhau là một quá trình quan trọng và cần thiết trong việc nắm bắt thông tin, thu thập chứng cứ và giải quyết vụ án.

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Thu thập vật chứng? Gọi ngay 1900.6174

Thu thập vật chứng

Vật chứng là nguồn chứng cứ vô cùng quan trọng trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự. Để đảm bảo tính chính xác và công bằng, việc thu thập vật chứng phải được tiến hành kịp thời, đầy đủ và mô tả chính xác thực trạng của chúng. Các thông tin về vật chứng này cần được ghi lại trong biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án hình sự.

Quá trình thu thập vật chứng đòi hỏi sự cẩn trọng và chính xác. Cần phải thu thập đủ các loại vật chứng thể hiện như nhóm vật chứng phản ánh công cụ, phương tiện phạm tội; nhóm vật chứng mang dấu vết của tội phạm; nhóm vật chứng là đối tượng của tội phạm; nhóm vật chứng mang dấu vết của tội phạm và có ý nghĩa giải quyết vụ án. Điều này giúp đảm bảo rằng mọi thông tin liên quan đến vụ án được thu thập và bảo tồn một cách toàn diện và đáng tin cậy.

Nếu vật chứng không thể được đưa vào hồ sơ vụ án trực tiếp, cần thực hiện các biện pháp như chụp ảnh hoặc ghi hình để lưu giữ thông tin về vật chứng. Việc này giúp bảo đảm tính toàn vẹn và khả năng chứng minh của vật chứng trong quá trình điều tra và xét xử.

Bên cạnh đó, vật chứng cần phải được niêm phong và bảo quản theo đúng quy định của pháp luật. Quy trình niêm phong và bảo quản vật chứng đảm bảo tính bảo đảm và không làm thay đổi thực trạng của chúng. Việc này là cực kỳ quan trọng để đảm bảo sự toàn vẹn và tin cậy của vật chứng trong quá trình điều tra và xét xử vụ án.

Tổng quát lại, việc thu thập và quản lý vật chứng là một bước quan trọng và không thể thiếu trong quá trình giải quyết vụ án hình sự

>>> Xem thêm: Giấy chuyển tuyến là gì? Điều kiện để được chuyển tuyến

Xử lý vật chứng

Theo Điều 106 Bộ Luật Tố Tụng Hình sự, việc xử lý vật chứng được quy định cụ thể như sau:

Việc xử lý vật chứng phụ thuộc vào giai đoạn của vụ án và được quyết định như sau:

Trong giai đoạn điều tra, việc xử lý vật chứng do cơ quan điều tra hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
Trong giai đoạn truy tố, việc xử lý vật chứng do Viện kiểm sát quyết định.
Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, việc xử lý vật chứng do Chánh án Tòa án quyết định.
Sau khi vụ án được đưa ra xét xử, việc xử lý vật chứng do Hội đồng xét xử quyết định. Quyết định về việc xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

Vật chứng được xử lý như sau: a) Nếu vật chứng là công cụ hoặc phương tiện phạm tội hoặc vật cấm tàng trữ, lưu hành, thì sẽ bị tịch thu, nộp vào ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy. b) Nếu vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản thuộc về người phạm tội, thì sẽ bị tịch thu và nộp vào ngân sách nhà nước. c) Nếu vật chứng không có giá trị hoặc không thể sử dụng được, thì sẽ bị tịch thu và tiêu hủy.
Trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử, các cơ quan và cá nhân có thẩm quyền, theo quy định tại khoản 1 của Điều này, được quyền thực hiện những quyền và nhiệm vụ sau đây:
a) Trả lại ngay tài sản đã được thu giữ hoặc tạm giữ, nhưng không phải là vật chứng, cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp của tài sản đó. Điều này nhằm đảm bảo rằng tài sản của người không liên quan đến tội phạm sẽ không bị ảnh hưởng và sẽ được trả lại ngay khi không còn cần thiết cho việc xử lý vụ án và thi hành án.
b) Trả lại ngay vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp nếu sau khi xem xét xác định không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án. Điều này đảm bảo rằng vật chứng thuộc sở hữu hợp pháp sẽ được trả lại cho chủ sở hữu một cách nhanh chóng và công bằng, trừ khi nó cần thiết để bằng chứng trong vụ án.
c) Đối với vật chứng thuộc loại mau hỏng hoặc khó bảo quản, có thể được bán theo quy định của pháp luật. Trường hợp không thể bán được, vật chứng sẽ được tiêu hủy. Điều này nhằm đảm bảo việc xử lý vật chứng được thực hiện một cách hiệu quả và phù hợp với tính chất của từng loại vật chứng.
d) Đối với vật chứng là động vật hoang dã và thực vật ngoại lai, ngay sau khi có kết luận từ cơ quan giám định, nó sẽ được giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật. Điều này nhằm đảm bảo việc quản lý và bảo vệ các loài động vật hoang dã và ngăn chặn sự lây lan của thực vật ngoại lai độc hại.
Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với vật chứng thì giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.”

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Bảo quản vật chứng trong vụ án hình sự ?Gọi ngay 1900.6174

Bảo quản vật chứng trong vụ án hình sự

Nguyên tắc, hướng dẫn bảo vệ vật chứng trong vụ án hình sự

Việc bảo quản vật chứng là một quy trình quan trọng nhằm đảm bảo tính nguyên vẹn của chúng, tránh mất mát, lẫn lộn và hư hỏng. Dưới đây là các quy định cụ thể về việc bảo quản vật chứng:

Vật chứng cần được niêm phong ngay sau khi thu thập. Việc niêm phong và mở niêm phong phải được ghi nhận trong biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án. Cách thức niêm phong và mở niêm phong vật chứng được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Đối với vật chứng như tiền, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ và vũ khí quân dụng, phải được giám định ngay sau khi thu thập và chuyển ngay để bảo quản tại Kho bạc Nhà nước hoặc các cơ quan chuyên trách khác.

Nếu vật chứng là tiền, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ có dấu vết của tội phạm, cũng được niêm phong như trên.
Nếu vật chứng là vi khuẩn nguy hại, bộ phận cơ thể người, mẫu mô, mẫu máu và các mẫu vật khác liên quan đến cơ thể người, phải được bảo quản tại cơ quan chuyên trách theo quy định của pháp luật.

Trường hợp vật chứng không thể đưa về cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để bảo quản, cơ quan đó sẽ giao vật chứng cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp đồ vật, tài sản hoặc người thân thích của họ, hoặc chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức nơi có khả năng bảo quản vật chứng.
Với những vật chứng thuộc loại mau hỏng hoặc khó bảo quản, cơ quan có thẩm quyền sẽ trong phạm vi quyền hạn của mình quyết định việc bán chúng theo quy định của pháp luật. Sau đó, số tiền thu được từ việc bán sẽ được chuyển vào tài khoản tạm giữ của cơ quan có thẩm quyền tại Kho bạc Nhà nước để quản lý.
Trong trường hợp vật chứng được đưa về cơ quan có thẩm quyền để tiến hành tố tụng và bảo quản, các cơ quan như Công an nhân dân, Quân đội nhân dân, hoặc các cơ quan được giao nhiệm vụ điều tra có trách nhiệm bảo quản vật chứng trong giai đoạn điều tra và truy tố.
Cơ quan thi hành án dân sự sẽ có trách nhiệm bảo quản vật chứng trong giai đoạn xét xử và thi hành án. Điều này đảm bảo tính toàn vẹn và đáng tin cậy của vật chứng trong quá trình quan trọng này của hệ thống pháp luật.

>>> Nguyên tắc, hướng dẫn bảo vệ vật chứng trong vụ án hình sự? Gọi ngay: 1900.6174

Bảo quản vật chứng trong vụ án hình sự sai quy định bị xử lý thế nào?

Việc bảo quản vật chứng trong quá trình điều tra và xét xử vụ án là rất quan trọng để đảm bảo tính nguyên vẹn, không mất mát, lẫn lộn và hư hỏng. Quy trình niêm phong và bảo quản vật chứng được thực hiện như sau:

Đối với vật chứng cần được niêm phong, việc niêm phong phải được thực hiện ngay sau khi thu thập. Quá trình niêm phong và mở niêm phong vật chứng phải tuân theo quy định của pháp luật và phải được ghi lại trong biên bản để đưa vào hồ sơ vụ án.
Đối với vật chứng như tiền, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, sau khi thu thập cần được giám định ngay và chuyển giao để bảo quản tại ngân hàng hoặc các cơ quan chuyên trách khác.
Trường hợp vật chứng không thể đưa về cơ quan tiến hành tố tụng để bảo quản, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ giao vật chứng đó cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp, người thân thích của họ, chính quyền địa phương, cơ quan hoặc tổ chức nơi có khả năng bảo quản vật chứng.
Đối với vật chứng là hàng hoá dễ hỏng hoặc khó bảo quản, trừ khi thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 106 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015, cơ quan có thẩm quyền sẽ quyết định bán vật chứng theo quy định của pháp luật và chuyển tiền đến tài khoản tạm giữ của cơ quan có thẩm quyền tại kho bạc nhà nước để quản lý.
Đối với vật chứng được đưa về cơ quan tiến hành tố tụng để bảo quản, trách nhiệm bảo quản vật chứng sẽ thuộc về Cơ quan Công an trong giai đoạn điều tra và truy tố; và cơ quan thi hành án trong giai đoạn xét xử và thi hành án.
Những người có trách nhiệm bảo quản vật chứng phải thực hiện nhiệm vụ một cách cẩn thận và không được phép để xảy ra mất mát, hư hỏng, phá huỷ niêm phong, tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu hoặc hủy hoại vật chứng của vụ án. Trong trường hợp vi phạm, hình phạt hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ được áp dụng tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, theo quy định tại Bộ luật hình sự.
Nếu có sự can thiệp vào vật chứng của vụ án nhằm thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, huỷ hoặc làm hư hỏng vật chứng nhằm sai lệch hồ sơ vụ án, thì sẽ chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Bộ luật hình sự 2015. Nếu vi phạm này gây thiệt hại, thì phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật.
Điều này nhấn mạnh sự nghiêm trọng của trách nhiệm bảo quản vật chứng trong hệ thống tư pháp, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và đúng luật trong quá trình điều tra và xét xử vụ án.

>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Vật chứng là gì? Gọi ngay 1900.6174

Trên đây là giải đáp của luật sư cho Vật chứng là gì?. Nếu anh, chị và các bạn còn thắc mắc về vấn đề này hay cần được giải đáp thêm những vấn đề có liên quan, hãy nhấc máy và gọi ngay đến đường dây nóng 1900.6174 được luật sư Tổng Đài Tư Vấn miễn phí và nhanh chóng và kịp thời nhất!

Tin tức

Vật chứng là gì? Tầm quan trọng của vật chứng?