Mở thừa kế theo di chúc là quá trình xác định và thực hiện di chúc của người đã chết để chia tài sản và quyền nghĩa vụ của người để lại cho những người được ủy quyền hoặc được chỉ định trong di chúc. Di chúc là tài liệu pháp lý quan trọng, do người đã chết tự viết hoặc do người khác viết theo ý muốn của người đã chết, nhằm quyết định việc phân chia tài sản và di sản cho những người thừa kế sau mình.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về mở thừa kế theo di chúc, nhằm hiểu rõ hơn về quy trình này và tầm quan trọng của việc thực hiện di chúc để đảm bảo quyền lợi của người đã chết và những người thừa kế. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình tìm hiểu, hãy liên hệ với đội ngũ tư vấn của Tổng Đài Tư Vấn qua hotline: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí.
>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí về thủ tục mở quyền thừa kế theo di chúc? Gọi ngay: 1900.6174
Thừa kế theo di chúc là gì?
Thừa kế theo di chúc là quá trình xác định và thực hiện di chúc của người đã chết để phân chia tài sản và quyền nghĩa vụ của người để lại cho những người được ủy quyền hoặc được chỉ định trong di chúc. Di chúc là tài liệu pháp lý quan trọng, được người đã chết viết hoặc do người khác viết theo ý muốn của người đã chết, nhằm quyết định việc phân chia tài sản và di sản cho những người thừa kế sau mình.
Quá trình thừa kế theo di chúc diễn ra sau khi người đã chết để lại di chúc, hoặc khi di chúc không được tìm thấy nhưng đã có thông báo hoặc lời kể về sự tồn tại của di chúc. Trong di chúc, người đã chết có quyền chỉ định những người mà họ muốn để lại tài sản và quyền nghĩa vụ, thay vì tuân theo quy định về thừa kế theo pháp luật.
Thừa kế theo di chúc có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo đảm rằng di sản của người đã chết được chia theo ý muốn của họ. Điều này giúp người đã chết có thể thừa kế cho những người mà họ quan trọng và có tương lai tốt hơn, cũng như thể hiện sự tôn trọng ý muốn và mong muốn của người đã chết đối với tài sản và quyền nghĩa vụ sau khi họ ra đi.
Việc mở thừa kế theo di chúc đòi hỏi sự hợp tác của các bên liên quan, như những người được chỉ định trong di chúc, các nhà thừa kế khác và cơ quan chức năng có thẩm quyền để đảm bảo việc thực hiện di chúc được diễn ra công bằng và trọn vẹn theo ý muốn của người đã chết.
>>> Xem thêm: Ý nghĩa của thời điểm mở thừa kế? Cách xác định thời điểm thừa kế?
Thời điểm mở thừa kế theo di chúc?
Thời điểm mở di chúc là thời điểm khi người có di chúc đã chết hoặc bị tuyên bố là đã chết. Trong quy trình mở di chúc, việc xác định thời điểm này là rất quan trọng, vì từ thời điểm này sẽ bắt đầu phát sinh quyền và nghĩa vụ của những người được chỉ định trong di chúc.
Thường thì việc mở di chúc được tiến hành sau khi người có di chúc đã qua đời. Thời điểm mở di chúc có thể được xác định dựa trên giấy chứng tử của người đã chết hoặc thông qua quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật, trong trường hợp người có di chúc đã mất tích và không có tin tức xác thực là còn sống.
Việc xác định thời điểm mở di chúc có ý nghĩa quan trọng để bắt đầu thực hiện di chúc, phân chia tài sản và quyền nghĩa vụ của người để lại cho những người được chỉ định trong di chúc. Đồng thời, thời điểm mở di chúc cũng là căn cứ để xác định những người thừa kế theo di chúc và thời hạn để thực hiện quyền và nghĩa vụ của họ.
Thời điểm mở thừa kế được xác định theo quy định tại Điều 71 của Bộ luật Dân sự 2015, và cụ thể như sau:
- Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống.
- Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống.
- Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này.
Tùy vào tình huống cụ thể, thời điểm mở thừa kế sẽ được xác định dựa trên những quy định trên và là căn cứ để tiến hành thủ tục thừa kế và phân chia di sản theo di chúc hoặc quy định pháp luật.
>>> Thời điểm mở quyền thừa kế theo di chúc là gì? Gọi ngay: 1900.63.727
Thẩm quyền thực hiện thủ tục mở thừa kế theo di chúc
Cơ quan có thẩm quyền tiến hành thủ tục mở thừa kế bao gồm:
- Tổ chức công chứng: Bao gồm Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng trên địa bàn có di sản là bất động sản. Cơ quan công chứng này thực hiện việc công chứng các văn bản liên quan đến di sản thừa kế, bao gồm việc lập biên bản mở thừa kế, xác nhận danh sách người thừa kế, và các văn bản khác liên quan đến việc phân chia di sản.
- Ủy ban nhân dân cấp xã: Nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản hoặc nơi có tài sản đối với di sản là bất động sản có thể thực hiện thủ tục mở thừa kế. Trường hợp người để lại di sản không còn nơi cư trú cuối cùng xác định được, thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có di sản là bất động sản cũng có thẩm quyền thực hiện thủ tục mở thừa kế.
Các cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận, công chứng và giám sát quá trình thừa kế, đồng thời là nơi tiến hành các thủ tục liên quan đến việc phân chia và quản lý di sản theo di chúc hoặc quy định pháp luật.
>>> Thẩm quyền thực hiện thủ tục mở quyền thừa kế theo di chúc? Gọi ngay: 1900.6174
Thủ tục mở thừa kế theo di chúc
Thủ tục mở thừa kế theo di chúc thường khá phức tạp và có thể thay đổi tùy theo quy định của từng quốc gia. Dưới đây là một hướng dẫn tổng quan về quy trình mở thừa kế theo di chúc, tuy nhiên, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu kỹ luật pháp quy định của địa phương nơi bạn đang sống hoặc liên hệ với một luật sư để được tư vấn cụ thể.
Để đảm bảo chính xác và đầy đủ, tôi xin đề cập thêm một số giấy tờ cần chuẩn bị khi mở thừa kế:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở, tài sản khác (nếu có) của người đã qua đời (photo công chứng);
Giấy tờ liên quan đến di sản của người đã qua đời, bao gồm các tài sản như tiền trong ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, ô tô, vật dụng gia đình, trang sức và các tài sản khác (photo công chứng);
Giấy tờ chứng minh quan hệ thân thích giữa người mở thừa kế và các thừa kế khác như giấy khai sinh, giấy kết hôn, giấy chứng nhận quan hệ cha con, giấy chứng nhận nuôi dưỡng (nếu có) (photo công chứng);
Giấy tờ tùy thân của người mở thừa kế và các thừa kế khác như giấy phép lái xe, CMND, hộ chiếu (nếu có) (photo công chứng);
Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (nếu người mở thừa kế đã kết hôn) (photo công chứng);
Bản sao giấy chứng nhận đăng ký quyền sử dụng đất, nhà ở, tài sản khác (nếu có) của các thừa kế (photo công chứng);
Bản sao giấy chứng nhận đăng ký tài khoản ngân hàng của người mở thừa kế và các thừa kế (nếu có) (photo công chứng).
Lưu ý rằng danh sách này chỉ mang tính chất tham khảo và các giấy tờ cần thiết có thể khác nhau tùy theo quy định pháp luật và tình huống cụ thể của từng trường hợp. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay câu hỏi nào, quý khách nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư hoặc cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Cơ quan công chứng sẽ kiểm tra hồ sơ xem giấy tờ đã đầy đủ và phù hợp với quy định của pháp luật hay chưa. Nếu giấy tờ còn thiếu, người thừa kế sẽ được yêu cầu bổ sung. Sau khi giấy tờ đã đủ và phù hợp, cơ quan công chứng sẽ tiến hành niêm yết công khai tại địa điểm quy định.
Nếu người để lại di sản đã có nơi thường trú trước đây, thì niêm yết sẽ được thực hiện tại trụ sở UBND cấp xã của địa phương đó. Trong trường hợp không có nơi thường trú, niêm yết sẽ được thực hiện tại UBND, nơi tạm trú có thời hạn của người đó.
Sau khi đã niêm yết công khai đầy đủ trong vòng 15 ngày và không có khiếu nại, tố cáo gì, cơ quan công chứng sẽ chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế theo Điều 49 Luật Công chứng. Văn bản thỏa thuận này sẽ có giá trị pháp lý và các thừa kế đã ký thỏa thuận sẽ phải tuân thủ đúng như nội dung đã thỏa thuận.
>>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí về thủ tục mở quyền thừa kế theo di chúc? Gọi ngay: 1900.6174
Ngoài những nội dung tư vấn trong bài viết của Tổng Đài Tư Vấn về mở quyền thừa kế theo di chúc? Nếu bạn có bất kỳ nội dung nào chưa rõ cần được giải đáp đừng ngần ngại nhấc điện thoại lên và gọi điện ngay cho luật sư của chúng tôi qua điện thoại 1900.6174 để được tư vấn miễn phí
