Trình tự giải quyết tranh chấp đất đai

Giải quyết tranh chấp đất đai? Thẩm quyền và trình tự giải quyết tranh chấp ? Hãy cùng Tổng Đài Tư Vấn tham khảo bài viết pháp lý dưới đây để hiểu rõ hơn về thủ tục trên. Nếu các bạn có nhu cầu kết nối trực tiếp với Luật sư, hãy gọi đến số hotline 1900.6174 để được hỗ trợ tư vấn kịp thời nhất!

>>> Liên hệ luật sư tư vấn về các điều kiện để giải quyết tranh chấp đất đai? Gọi ngay: 1900.6174

Tranh chấp đất đai là gì?

Đất đai được xem là loại tài sản có giá trị cao, việc sở hữu quyền sử dụng tài sản này thường liên quan đến nhiều loại giấy tờ và trình tự khá phức tạp, do vậy nên việc xảy ra tranh chấp là điều không thể tránh khỏi đối với các chủ thể sở hữu quyền sử dụng của loại tài sản này.

Theo đó tranh chấp đất đai được hiểu như sau: “Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất đai giữa hai bên hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai” Nội dung được nêu tại Khoản 24 Điều 3 Luật đất đai hiện hành (sửa đổi bổ sung 2018). Như vậy dựa trên khái niệm được nêu trong pháp luật Việt Nam, tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa các bên có mối quan hệ liên quan đến quyền sử dụng đất.

>>>Xem thêm: Tranh chấp đất đai có sổ đỏ- Giải quyết tranh chấp đất đai có sổ đỏ

Thẩm quyền và trình tự giải quyết tranh chấp đất đai?

Tranh chấp đất đai phát sinh từ các quan hệ xã hội, mâu thuẫn với nhau về lợi ích dẫn đến việc tranh chấp liên quan đến quyền là nghĩa vụ với tài sản là đất đai, theo đó việc giải quyết tranh chấp này được nhà nước khuyến khích hòa giải khi có tranh chấp, tuy nhiên nếu không đạt được kết quả thì nhà nước cũng quy định việc giải quyết tranh chấp này ở một số cơ quan có thẩm quyền khác.

Theo quy định tại Điều 203 của Bộ luật đất đai: Vụ việc về tranh chấp đất đai đã được hòa giải theo vụ việc tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã mà không thành thì có quyền dựa theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2 điều này để tiếp tục giải quyết tranh chấp. Theo đó vụ việc có đầy đủ giấy tờ về chứng nhận quyền sử dụng đất thì do Tòa án giải quyết, trường hợp không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì nộp đơn yêu cầu UBND cấp có thẩm quyền giải quyết.

Về trình tự giải quyết tranh chấp về đất đai, cũng được quy định như sau: Theo Điều 202, Điều 203 Luật Đất đai 2013 và mục 4, chương 7 Nghị định 43/2014/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định 01/2017/NĐ-CP thì trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp được quy định như sau:

Bước 1: Hòa giải tại cơ sở

• Các bên có thể tự hòa giải về  tranh chấp đất đai. Nếu không thỏa thuận hòa giải được thì đương sự có quyền nộp đơn yêu cầu UBND cấp xã giải quyết trên cơ sở hòa giải.

• UBND cấp xã có trách nhiệm thẩm tra, xác minh nguyên nhân và thu thập các tài liệu có liên quan. Tổ chức cuộc họp, trước đó thành lập một hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai, và cuộc họp có sự tham gia của hội đồng mới thành lập và hai bên đương sự liên quan.
• Hòa giải bắt đầu khi các bên tranh chấp đều có mặt, trường hợp một trong hai bên tranh chấp được mời đến lần thứ hai nhưng không có mặt thì được xem là hòa giải không thành. Thủ tục này diễn ra không quá 45 ngày kể từ ngày nhận đơn, không tính ngày nghỉ, lễ tết.

Bước 2: Khởi kiện lên Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền

• Trường hợp hòa giải không thành, một trong hai bên tranh chấp có thể khởi kiện lên UBND cấp huyện hoặc tỉnh theo các bước:

• Nộp hồ sơ khởi kiện lên Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh. Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết. Cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm xác minh vụ việc, tham vấn các ban ngành liên quan chỉnh lý hồ sơ để trình lại cho chủ tịch UBND cấp đang quyền giải quyết.
• Khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ TN&MT
• Khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban cấp tỉnh nếu Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện giải quyết
• Bộ trưởng Bộ TN&MT nếu Chủ tịch Ủy ban cấp tỉnh giải quyết.

• Cuối cùng nếu không giải quyết ở các cấp ủy ban được thì khởi kiện ra Tòa án nhân dân để giải quyết theo quy định.

>>> Trình tự giải quyết tranh chấp về đất đai? Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn nhanh chóng nhất.

Giải quyết tranh chấp đất đai như thế nào?

Theo quy định của pháp luật và khuyến khích của nhà nước hầu hết các vụ tranh chấp liên quan đến đất đai cần thông qua bước hòa giải để làm tiền đề tiến đến các bước sau.

Vì thế nếu đang có tranh chấp về vấn đề này, thì chủ thể đang có tài sản là đất đai đang xảy ra tranh chấp nên yêu cầu tiến hành hòa giải cơ sở tại cấp xã, sau khi thực hiện hòa giải nếu kết quả không thành mới thực hiện bước tiếp theo là nhờ sự can thiệp từ cơ quan cấp cao hơn để giải quyết tranh chấp, thẩm quyền giải quyết theo điều kiện của từng trường hợp được nêu tại Điều 203 Luật đất đai hiện hành (sửa đổi bổ sung 2018).

>>> Luật sư tư vấn các phương pháp giải quyết tranh chấp đất đai. Gọi ngay 1900.6174 để được tư vấn miễn phí.

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai. 

• Đất đai được xem như loại tài sản đặc biệt và có giá trị cao, đặc biệt ở chỗ các chủ thể xảy ra tranh chấp liên quan đến đất đai không phải là chủ sở hữu đất mà là chủ thể sở hữu quyền sử dụng đất. Vì thế khi giải quyết tranh chấp về đất đai cần đảm bảo đến lợi ích tốt nhất dành cho người sử dụng đất, trong các lợi ích về mặt kinh tế, xã hội, khuyến khích tự hòa giải nếu có tranh chấp xảy ra.
• Việc giải quyết các tranh chấp đất đai luôn phải ghi nhớ nguyên tắc, đất đai không thuộc sở hữu của riêng ai, mà là thuộc sở hữu của toàn dân và được Nhà nước quản lý phân chia.
• Giải quyết tranh chấp đất đai bởi vì những mâu thuẫn phát sinh sẽ làm ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế và quy hoạch đất đai của nhà nước vì thế tùy trường hợp mà các vụ việc cần có phương hướng giải quyết cụ thể rõ ràng khác nhau, tránh để chồng chéo ảnh hưởng về sau.

>>> Liên hệ luật sư tư vấn về các nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai? Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Tranh chấp đất đai có bắt buộc phải hoà giải không?  

Như đã biết nhà nước khuyến khích hòa giải khi giải quyết tranh chấp đất đai, tuy nhiên việc hòa giải chỉ diễn ra khi có tranh chấp liên quan đến đất đai cần phải giải quyết ở các cấp cơ quan nhà nước cao hơn, như khởi kiện ra tòa án hoặc đưa lên UBND cấp tỉnh huyện. Vì việc hòa giải được xem là căn cứ để xác định vụ việc có đủ điều kiện để khởi kiện hay không. Vì thế đối với các trường hợp tranh chấp về quyền sử dụng đất hầu hết cần phải thực hiện bước hòa giải để có căn cứ tiến hành bước giải quyết tiếp theo.

>>>Luật sư tư vấn miễn phí về hòa giải tranh chấp đất đai. Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai. 

Bước đầu tiên để giải quyết tranh chấp đất đai luôn được nhà nước khuyến khích là tự hòa giải, ở bước này các bên chủ thể không bị ràng buộc quá nhiều vào pháp luật, các bên có thể tự do thỏa thuận phương pháp giải quyết với nhau, vì cả hai bên chủ thể đều đang bình đẳng về quyền và nghĩa vụ.

Tuy nhiên kết quả của việc hòa giải này do không chịu sự ràng buộc của pháp luật nên việc thực hiện theo kết quả hoàn toàn phụ thuộc dựa trên thiện chí của hai bên, từ đó rất dễ xảy ra xung đột khi 1 trong hai bên không tuân thủ theo kết quả hòa giải.

Thông qua hòa giải cơ sở là khi các bên không tự hòa giải được và cần sự can thiệp từ hòa giải viên của cấp xã phường thị trấn để đảm bảo việc hòa giải. Theo Khoản 1 Điều 202 của Luật đất đai hiện hành (sửa đổi bổ sung năm 2018) “ Nhà nước khuyến khích các bên xảy ra tranh chấp tự hòa giải và giải quyết vấn đề thông qua hòa giải cơ sở” 

• Phương pháp hòa giải này là bắt buộc tham gia hòa giải tại UBND cấp xã. Luật đất đai đã quy định về vấn đề này tại Khoản 2 Điều 202 Bộ luật đất đai hiện hành (sửa đổi bổ sung năm 2018) như sau: “ Những tranh chấp về đất đai mà các bên không tự giải quyết được thì yêu cầu gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất xảy ra tranh chấp để hòa giải”. Như vậy đối với những tranh chấp về đất đai nhưng không tự hòa giải cơ sở được thì gửi đơn yêu cầu UBND cấp xã nơi có đất để giải quyết.

– Các bước hòa giải:

• Bước 1: Nộp đơn yêu cầu hòa giải tại cấp xã nơi có tranh chấp xảy ra
• Bước 2: UBND cấp xã tiếp nhận đơn, tiến hành xác minh việc tranh chấp xảy ra như thế nào.
• Bước 3: Tại đây UBND cấp xã có nhiệm vụ tổ chức thành lập hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai
• Bước 4: Tổ chức việc hòa giải với sự tham gia của hội đồng hòa giải cùng với các chủ thể có tranh chấp
• Bước 5: Lập văn bản, biên bản hòa giải, làm căn cứ cho việc hòa giải đã được thực hiện dù kết quả là thành hay không thành.

>>>Xem thêm: Hòa giải tranh chấp đất đai gồm mấy bước? Thủ tục ra sao?

Thời hạn hoà giải tranh chấp đất đai. 

Bước hòa giải là bước đầu tiên để giải quyết tranh chấp đất đai vì thế bước này khi thực hiện cơ bản sẽ không tốn quá nhiều thời gian khi thực hiện vì còn phải đảm bảo rằng sau khi thực hiện bước này mà không có kết quả mong muốn thì vẫn còn thời hạn và thời hiệu để thực hiện các bước tiếp theo vì thế thời gian thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã là không quá 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu từ chủ thể có yêu cầu giải quyết tranh chấp.

Ngoài ra về thời hạn cũng như thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp đất đai. Đối với những tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện dựa theo Khoản 3 điều 155 Bộ luật dân sự và Điều 23 của nghị quyết số 03/2012. Ngoài ra đối với các tranh chấp về hợp đồng liên quan đến đất đai như: hợp đồng chuyển nhượng, cho thuê hay tặng cho thì do liên quan đến thủ tục giải quyết của Bộ luật dân sự nên việc thời hiệu khởi kiện cũng quy định theo luật dân sự là 3 năm dựa trên căn cứ tại Điều 429 Bộ luật dân sự.

>>>Để hiểu rõ hơn về thời hạn hòa giải tranh chấp đất đai.Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án. 

Giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án hay khởi kiện tại tòa án cũng là một trong những biện pháp giải quyết tranh chấp đất đai và xảy ra khi thuộc các trường hợp của luật định như:

Theo khoản 1, 2 Điều 203 Luật Đất đai hiện hành ( sửa đổi bổ sung 2018), những tranh chấp sau đây thì đương sự được khởi kiện tại Tòa án nhân dân gồm:

– Tranh chấp đất đai mà 1 trong các bên đương sự có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.

– Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất (nhà ở, công trình xây dựng…).

– Tranh chấp đất đai mà các bên đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.

Hiện nay, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 không có riêng một điều khoản nào quy định về điều kiện khởi kiện. Tuy nhiên, căn cứ vào Bộ luật này để được khởi kiện tranh chấp đất đai phải có đủ các điều kiện để khởi kiện như tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án hay tranh chấp đã được giải quyết tại UBND xã trước đó và tranh chấp chưa được giải quyết theo người khởi kiện.

Quy trình của việc này được tóm tắt như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ để khởi kiện: Hồ sơ bao gồm đơn khởi kiện (theo mẫu), giấy tờ của đất đai có thể làm căn cứ cho việc giải quyết tranh chấp, giấy tờ tùy thân của chủ thể nộp đơn, quan trọng nhất là biên bản hòa giải đã có xác nhận từ UBND cấp xã trước đó.
• Bước 2: Nộp đơn khởi kiện, và chờ Tòa án thụ lý xem xét.
• Bước 3: Chuẩn bị thủ tục xét xử vụ việc theo hướng dẫn từ Tòa án.

>>>Luật sư tư vấn miễn phí các điều kiện cần khi giải quyết tranh chấp đất đai tại tòa án. Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Những lưu ý khi giải quyết tranh chấp đất đai.

• Tranh chấp về đất đai thì sẽ do Luật Đất đai điều chỉnh và giải quyết:

• Thủ tục giải quyết tranh chấp của Luật đất đai luôn bắt buộc phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã, phường thị trấn. Nếu không thực hiện bước này sẽ không được thực hiện các bước sau như khởi kiện hoặc yêu cầu giải quyết tại cơ quan nhà nước cấp cao hơn.

• Trường hợp đất tranh chấp mà có giấy chứng nhận hoặc giấy tờ về quyền sử dụng đất thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết sẽ khác với việc không có giấy tờ.

• Đối với các tranh chấp liên quan đến đất đai thì giải quyết chủ yếu theo thủ tục của Bộ luật tố tụng dân sự, không giải quyết theo thủ tục được quy định tại Luật đất đai vì thế các bên có thể không cần thông qua hòa giải mà trực tiếp có thể khởi kiện lên Tòa án.

>>> Cần những điều cần lưu ý gì khi giải quyết tranh chấp đất đai? Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Luật sư tư vấn hỗ trợ giải quyết tranh chấp đất đai tại Luật Thiên Mã

>>>Liên hệ luật sư tư vấn đất đai để hiểu thêm về giải quyết tranh chấp đất đai. Gọi ngay: 1900.6174 để được tư vấn miễn phí

Trên đây là một số thông tin liên quan đến “giải quyết tranh chấp đất đai” mà chúng tôi tổng hợp thông tin đến bạn đọc. Dịch vụ tư vấn tại Công ty Luật Thiên Mã hân hạnh đồng hành cùng bạn giải quyết các vấn đề về pháp lý liên quan đến các lĩnh vực về dân sự nói chung và về luật đất đai nói riêng. Tại đây, chúng tôi tự tin có đội ngũ tư vấn cùng đội ngũ luật sư hỗ trợ giải đáp uy tín giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực về đất đai mà bạn quan tâm, liên hệ qua số hotline 1900.6174 để được nhận hỗ trợ chu đáo và tận tâm nhất từ chúng tôi.